CBDC's vs. Stablecoins: Belangrijkste Verschillen en Toepassingen

De opkomst van Central Bank Digital Currencies (CBDCs) en stablecoins vertegenwoordigt niet alleen een iteratie van bestaande financiële technologieën, maar een fundamentele heruitvinding van hoe waarde wordt overgedragen, opgeslagen en beheerd in het digitale tijdperk.

De statistieken schetsen een overtuigend beeld van deze transformatie: stablecoins zijn uitgegroeid van niche-crypto-activa tot het verwerken van transactievolumes die regelmatig industrie-titanen zoals Visa en Mastercard overtreffen. In 2022 faciliteerde Tether (USDT) een verbazingwekkende $18,2 biljoen aan transacties, aanzienlijk meer dan Visa's $14,1 biljoen en Mastercard's $7,7 biljoen jaarlijkse volumes.

Tegen 2024 waren deze cijfers nog indrukwekkender gegroeid, waarbij het collectieve transactievolume van de stablecoin-markt ongeveer $30 biljoen per jaar bereikte, wat een fundamentele verschuiving vertegenwoordigt in hoe waarde over grenzen heen en binnen financiële ecosystemen beweegt. Deze exponentiële groei in niet-bancaire financiële activiteiten heeft zowel kansen als uitdagingen gecreëerd voor traditionele monetaire autoriteiten, waardoor meer dan 130 centrale banken wereldwijd actief CBDC's verkennen of ontwikkelen.

In dit artikel duiken we diep in de fundamentele kenmerken, technologische fundamenten, belangrijke verschillen en praktische toepassingen van CBDCs en stablecoins, om financiële professionals een duidelijk inzicht te geven in hun respectieve rollen bij het hervormen van de wereldwijde financiën.

Begrip van CBDC's

Definitie en Grondslagen

Central Bank Digital Currencies vertegenwoordigen de digitale manifestatie van de soevereine valuta van een natie, uitgegeven en gereguleerd door de centrale monetaire autoriteit. In tegenstelling tot traditionele cryptocurrencies die buiten gevestigde financiële kaders opereren, zijn CBDC's niet slechts gekoppeld aan fiatvaluta - ze zijn zelf de officiële digitale vorm van wettig betaalmiddel. Dit onderscheid positioneert CBDCs als een directe uitbreiding van monetaire soevereiniteit in plaats van een alternatief of parallel systeem.

De Bank for International Settlements (BIS) definieert CBDCs als "een digitaal betaalinstrument, uitgedrukt in de nationale rekeneenheid, dat een directe verplichting van de centrale bank is."

Deze definitie benadrukt het cruciale aspect dat CBDCs onderscheidt van andere digitale valuta: ze dragen dezelfde juridische status en ondersteuning als fysieke bankbiljetten en munten, waarbij ze een aanspraak vertegenwoordigen tegen de centrale bank in plaats van een commerciële entiteit.

Technologische Architectuur

Hoewel CBDCs gebruikmaken van gedistribueerde grootboektechnologie vergelijkbaar met cryptocurrencies, variëren hun architectonische ontwerpen aanzienlijk tussen implementaties. De meeste centrale banken volgen hybride of tweelaagse modellen die gecentraliseerde controle in balans brengen met gedistribueerde operaties.

Volgens een 2024 BIS enquête geeft 68% van de centrale banken de voorkeur aan hybride modellen waarbij de centrale bank de controle over het hoofddoek behoudt, terwijl geautoriseerde financiële instellingen klantgerichte diensten en transactieverificatie afhandelen.

Deze hybride architecturen kunnen verder worden gecategoriseerd in rekeninggebaseerde systemen, die traditionele bankstructuren weerspiegelen maar met directe aansprakelijkheid van de centrale bank, en token-gebaseerde systemen, die meer lijken op digitaal contant geld met houderinstrumentkenmerken. Het technische onderscheid heeft aanzienlijke implicaties voor privacy, veiligheid en operationele efficiëntie.

Moderne CBDC-ontwerpen integreren geavanceerde cryptografische technieken om privacy in balans te houden met regelgevingscompliance.

Het digitale europrototype van de Europese Centrale Bank implementeert bijvoorbeeld geënsceneerde privacy met zero-knowledge proofs voor kleinschalige transacties, waarbij meer anonimiteit wordt geboden voor alledaagse aankopen terwijl er passend toezicht wordt gehouden op grotere overdrachten die risico's op financiële misdrijven kunnen opleveren.

Governance en Controle

De bestuursstructuur van CBDC's plaatst deze stevig onder het gezag van nationale centrale banken, die deze digitale valuta creëren, controleren en reguleren met dezelfde soevereine autoriteit die wordt toegepast op fysiek geld. Dit gecentraliseerde bestuursmodel maakt verschillende kritieke functies mogelijk:

1. Directe implementatie van monetair beleid: CBDC's creëren een nieuw kanaal voor centrale banken om monetair beleid direct bij eindgebruikers te implementeren, wat mogelijk gerichte stimulansen, negatieve rente of programmeerbaar geld met specifieke gebruiksparameters mogelijk maakt.

2. Verbeterde instrumenten voor financiële stabiliteit: In tijden van crisis kunnen CBDC's onmiddellijke liquiditeitsvoorziening mogelijk maken of implementatie van circuitbrekers om bankruns en systemische besmetting te voorkomen.

3. Realtime verzameling van economische gegevens: De digitale aard van CBDC's maakt geaggregeerde, geanonimiseerde gegevensverzameling mogelijk die kan leiden tot meer responsief en op bewijs gebaseerd economisch beleid.

4. Initiatieven voor financiële inclusie: Soevereine digitale valuta kunnen worden ontworpen om basis financiële diensten uit te breiden naar onderbankse populaties zonder de betrokkenheid van commerciële banken.

Begrip van Stablecoins

Definitie en Grondslagen

Stablecoins vertegenwoordigen een categorie van cryptocurrencies die specifiek zijn ontworpen om prijsvolatiliteit te minimaliseren door hun waarde te koppelen aan stabiele activa zoals fiatvaluta, grondstoffen of algoritmisch beheerde systemen.

Deze digitale activa zijn organisch voortgekomen uit het cryptocurrency-ecosysteem om de volatiliteitsuitdagingen aan te pakken die het gebruik van Bitcoin en andere cryptocurrencies voor alledaagse transacties en financiële toepassingen beperkten.

Volgens gegevens van CoinMarketCap is de marktkapitalisatie van stablecoins gegroeid van ongeveer $5 miljard in 2019 tot meer dan $200 miljard begin 2025, wat hun centrale rol in het digitale activumecosysteem aantoont.

Deze groei is gepaard gegaan met toenemende diversiteit in stabilisatiemechanismen en gebruikspatronen.

Stabilisatiemechanismen

De stabilisatiebenaderingen die door verschillende stablecoins worden toegepast, vertegenwoordigen fascinerende innovaties in financiële engineering, en vallen uiteen in verschillende categorieën:

1. Fiat-gecollateraliseerde stablecoins: Deze onderhouden reserves van fiatvaluta die gelijk zijn aan of groter zijn dan de circulerende voorraad van tokens. USD Coin (USDC) en Tether (USDT) zijn voorbeelden van deze benadering, waarbij USDC attesten onderhoudt van zijn dollarreserves door grote accountantskantoren. Begin 2025 vertegenwoordigden deze twee stablecoins alleen al meer dan 80% van de totale marktkapitalisatie van stablecoins.

2. Crypto-gecollateraliseerde stablecoins: Deze gebruiken overgecollateraliseerde posities in andere cryptocurrencies om stabiliteit te behouden. Dai, uitgegeven door MakerDAO, is pionier in deze aanpak door gebruikers verplicht te stellen cryptocurrency te storten dat minstens 150% waard is van de Dai die ze willen genereren, waardoor een buffer tegen marktvolatiliteit wordt gecreëerd. Sinds 2025 hadden deze systemen opmerkelijk robuust bewezen te zijn door meerdere marktscenario's, hun pegs behouden zelfs tijdens de ernstige marktcorrecties van eind 2024.

3. Algoritmische stablecoins: Deze gebruiken verschillende geautomatiseerde mechanismen om de tokenvoorraad uit te breiden of te contracteren op basis van de marktvraag, in een poging prijsstabiliteit te handhaven zonder traditionele zekerheidssteun. Terwijl vroege iteraties zoals Terra's UST catastrofale mislukkingen leden, omvatten nieuwere ontwerpen robuuste veiligheidsmechanismen en gedeeltelijke zekerheidsstelling. Het meest succesvolle hybride algoritmische model, Frax Finance, had tegen 2025 een marktkapitalisatie van meer dan $15 miljard bereikt.

4. Grondstof-gedekte stablecoins: Deze tokens worden gedekt door fysieke activa zoals goud, waarbij Paxos Gold (PAXG) en Tether Gold (XAUT) digitale eigendom van toegewezen fysiek goud mogelijk maken. Tegen 2025 waren grondstof-gedekte stablecoins gegroeid tot een representatieve marktkapitalisatie van meer dan $30 miljard, waardoor inflatieafdekkingen binnen het crypto-ecosysteem werden geboden.

Governance en Uitgifte

In tegenstelling tot CBDC's, worden stablecoins doorgaans uitgegeven door particuliere entiteiten die variëren van gecentraliseerde bedrijven tot gedecentraliseerde autonome organisaties (DAO's). Dit diverse bestuurslandschap omvat:

1. Bedrijfsuitgevers: Bedrijven als Circle (USDC), Tether Operations Limited (USDT) en Binance (BUSD) opereren met traditionele bedrijfsstructuren, zij het met verschillende niveaus van regelgevende naleving en transparantie.

2. Consortiummodellen: Sommige stablecoins worden beheerd door groepen van bedrijven, zoals de voormalige Diem Association (voorheen Libra), die een wereldwijd betalingssysteem probeerde te creëren vóór regelgevende uitdagingen die leidden tot het uiteenvallen ervan.

3. Gedecentraliseerde governance: Projecten zoals MakerDAO gebruiken token-gebaseerde gouvernantesystemen waarbij belanghebbenden stemmen over risico-parameters, onderpandtypen en andere protocolbeslissingen. Tegen 2025 had de governance-thesaurie van MakerDAO meer dan $10 miljard aan activa in beheer.

Deze diversiteit in bestuursbenaderingen weerspiegelt verschillende prioriteiten met betrekking tot centralisatie, regelgevende naleving en innovatiesnelheid, waarbij elk model unieke voordelen en beperkingen biedt.

Belangrijkste Verschillen tussen CBDC's en Stablecoins: Complementaire Krachten in het Digitale Valutalandschap

Uitgevende Autoriteit en Juridische Status

Het meest fundamentele onderscheid tussen CBDC's en stablecoins ligt in hun uitgevende autoriteit. CBDC's worden uitsluitend gecreëerd door centrale banken als de digitale manifestatie van soevereine valuta, met wettelijke betaalmiddelstatus binnen hun jurisdicties. Deze status betekent dat bedrijven en individuen CBDC's moeten accepteren voor alle schulden, openbare heffingen, belastingen en heffingen binnen het uitgevende land.

Stablecoins daarentegen worden uitgegeven door particuliere entiteiten zonder inherente wettelijke betaalmiddelstatus. Hun acceptatie blijft vrijwillig en marktgestuurd, hoewel hun nut tot wijdverspreide acceptatie binnen specifieke ecosystemen heeft geleid.

Dit onderscheid creëert fundamenteel verschillende risicoprofielen: CBDC's dragen soeverein risico maar geen tegenpartijrisico, terwijl stablecoins verschillende graden van tegenpartij-, operationele en regelgevende risico's introduceren, afhankelijk van hun ontwerp en governance.

Behandel- en nalevingskaders

Het regelgevingslandschap voor digitale valuta's is snel geëvolueerd, met verschillende benaderingen voor CBDC's en stablecoins:

CBDC's opereren binnen de bestaande regelgeving voor centrale banken, maar hebben nieuwe wetgevende kaders opgeroepen om hun unieke kenmerken aan te pakken. Het voorstel voor de digitale pond van de Bank of England bevat bijvoorbeeld specifieke bepalingen voor privacybescherming, beperkingen op het gebruik van gegevens en integratie met het bestaande financiële systeem.

Deze kaders benadrukken doorgaans consumentenbescherming, financiële stabiliteit en de effectiviteit van het monetair beleid.

Stablecoins worden wereldwijd geconfronteerd met een evoluerend lappendeken van regelgeving:

• In de Verenigde Staten heeft de Financial Stability Oversight Council bepaalde activiteiten met stablecoins aangewezen als systeemrelevante betalingsactiviteiten, waardoor grote uitgevers onder toezicht van de Federal Reserve vallen. De SEC heeft ook handhavingsmaatregelen genomen tegen bepaalde stablecoin-uitgevers, met name die met algoritmische mechanismen.

• De Markets in Crypto-Assets-regelgeving van de Europese Unie, volledig geïmplementeerd in 2025, heeft een uitgebreid kader specifiek voor stablecoins gecreëerd, met reservevereisten, maatregelen voor consumentenbescherming en operationele veerkrachtstandaarden.

• De Payment Services Act van Singapore heeft een regelgevend kader vastgesteld voor "digitale betalingstokens" dat specifieke bepalingen voor stablecoins omvat, gericht op reservemanagement en openbaarmakingsvereisten.

Deze regelgevende verschillen weerspiegelen de verschillende risicoprofielen en beleidszorgen die gepaard gaan met elk type digitale valuta.

Internationale acceptatie en grensoverschrijdend nut

De internationale dimensie onthult een ander cruciaal onderscheid tussen deze soorten digitale valuta:

CBDC's zijn inherent verbonden met hun nationale valuta's en hebben daarom dezelfde internationale acceptatiebeperkingen. Hoewel de digitale yuan mogelijk wijdverspreide acceptatie kan bereiken in landen met sterke Chinese handelsrelaties, wordt het geconfronteerd met dezelfde geopolitieke beperkingen als de fysieke yuan.

Met erkenning van deze beperking hebben grote centrale banken, waaronder de Federal Reserve, de Europese Centrale Bank, de Bank of Japan, de Bank of England en de Zwitserse Nationale Bank, Project Dunbar opgericht om technische normen voor interoperabiliteit van CBDC's in grensoverschrijdende betalingen te verkennen.

Stablecoins, met name die gekoppeld aan de Amerikaanse dollar, hebben opmerkelijke wereldwijde reikwijdte bereikt zonder formele internationale overeenkomsten. Hun grensoverschrijdende aard en integratie met cryptocurrency-uitwisselingen wereldwijd hebben hen tot de facto internationale afwikkelingsinstrumenten binnen het digitale activumecosysteem gemaakt.

Toekomstperspectieven en strategische implicaties

De evoluerende relatie tussen CBDC's en stablecoins

In plaats van directe concurrentie lijkt de relatie tussen CBDC's en stablecoins zich te ontwikkelen naar een complementair ecosysteem. Deze complementariteit komt op verschillende manieren naar voren:

1. Technische convergentie: CBDC's nemen technische innovaties over die in de stablecoin-ruimte zijn gepionierd, vooral met betrekking tot schaalbaarheid en privacy-beschermende technologieën. Tegelijkertijd implementeren stablecoin-uitgevers robuustere governance- en nalevingsmaatregelen die lijken op traditionele financiële infrastructuren.

2. Marktsegmentatie: CBDC's lijken goed gepositioneerd voor binnenlandse detailhandelbetalingen en overheidsinteracties, terwijl stablecoins voordelen behouden bij grensoverschrijdende overboekingen en integratie met gedecentraliseerde financiële toepassingen.

3. Regelgevingsharmonisatie: Naarmate regelgevende kaders volwassen worden, zullen zowel CBDC's als gereguleerde stablecoins waarschijnlijk onder steeds vergelijkbare normen opereren met betrekking tot reservemanagement, consumentenbescherming en operationele veerkracht.

Deze evoluerende relatie suggereert een toekomstige digitale valutalandschap dat wordt gekenmerkt door gespecialiseerde rollen in plaats van een winner-takes-all-competitie.

Strategische overwegingen voor financiële instellingen

Voor financiële instellingen die zich een weg banen door dit evoluerende landschap, komen verschillende strategische overwegingen naar voren:

1. Infrastructuur gereedheid: Banken en betalingsproviders moeten technische infrastructuur voorbereiden om te integreren met meerdere soorten digitale valuta, mogelijk inclusief verschillende CBDC's en belangrijke stablecoins.

2. Nieuwe service kansen: De programmeerbare aard van digitale valuta's maakt nieuwe financiële producten mogelijk rond voorwaardelijke betalingen, geautomatiseerde naleving en geïntegreerde financiën.

3. Disintermediatie risico's: CBDC's zouden mogelijk commerciële banken van bepaalde betalingsfuncties kunnen disintermediëren, hoewel de meeste CBDC-ontwerpen expliciet rollen voor gereguleerde financiële instellingen behouden.

4. Nalevingscapaciteiten: Verbeterde transactiebewaking en systemen voor identiteitsverificatie zullen essentieel zijn voor het navigeren door de regelgevingseisen van zowel het CBDC- als het stablecoin-ecosysteem.

Financiële instellingen die strategische capaciteiten ontwikkelen over beide valutatypen zullen het best gepositioneerd zijn om te gedijen in het opkomende digitale valutalandschap.

Slotgedachten

CBDC's en stablecoins vertegenwoordigen verschillende maar complementaire benaderingen om stabiliteit, efficiëntie en programmeerbaarheid naar geld te brengen. Hoewel ze bepaalde technologische fundamenten en doelen voor transacties efficiëntie delen, verschillen deze valuta typen fundamenteel in hun uitgifte, governance, ondersteuningsmechanismen en regelgevende behandeling - verschillen die hun respectievelijke gebruikscases vormgeven en potentiële impact op het wereldwijde financiële systeem.

De technische en governancekeuzes die worden gemaakt bij het ontwerpen van deze digitale valuta's, zullen grote implicaties hebben voor privacy, financiële inclusie, monetaire soevereiniteit en de toekomst van geld zelf.

Door zowel de onderscheidingen als de complementariteiten tussen CBDC's en stablecoins te waarderen, kunnen belanghebbenden zich beter positioneren om te gedijen in het opkomende digitale valutalandschap.