Gedecentraliseerde wetenschap, vaak DeSci genoemd, vertegenwoordigt een van de meest veelbelovende kruispunten van blockchaintechnologie en wetenschappelijk onderzoek. Deze innovatieve benadering streeft ernaar wetenschap te democratiseren door Web3-capaciteiten te benutten voor het creëren van meer transparante, toegankelijke en samenwerkende onderzoeksomgevingen.
Terwijl traditionele wetenschappelijke instellingen te maken krijgen met ongelijkheden in financiering, publicatiebarrières en toegankelijkheidsuitdagingen, biedt DeSci een paradigma-verschuiving die de manier waarop wetenschappelijke kennis wordt gecreëerd en gedeeld fundamenteel kan veranderen.
Door middel van blockchain-technologie en gedecentraliseerde bestuursmodellen streeft de beweging ernaar macht te herverdelen van gecentraliseerde autoriteiten naar bredere wetenschappelijke gemeenschappen, wat mogelijk de ontdekking en innovatie over disciplines kan versnellen.
Wat is DeSci
Gedecentraliseerde wetenschap vertegenwoordigt een transformerende benadering voor wetenschappelijk onderzoek en samenwerking, gebruik makend van blockchain- en Web3- technologieën om traditionele wetenschappelijke paradigma's te herstructureren.
Kern van DeSci is het opbouwen van publieke infrastructuur voor het financieren, creëren, beoordelen, erkennen, opslaan en verspreiden van wetenschappelijke kennis op een eerlijke en rechtvaardige manier met behulp van Web3-technologieën.
Deze beweging stelt zich tot doel de processen van wetenschappelijke ontdekking en kennisverspreiding te democratiseren, waardoor deze toegankelijker en transparanter worden.
Volgens Binance "streeft DeSci ernaar de toegang tot wetenschappelijke data te verbreden, meer transparante peer review processen te bevorderen en internationale samenwerking onder onderzoekers te stimuleren. Door gebruik te maken van blockchain-technologie kan DeSci de integriteit en onveranderlijkheid van wetenschappelijke gegevens waarborgen en tegelijkertijd drempels verlagen". De Ethereum Foundation definieert het eveneens als een beweging die "een ecosysteem wil creëren waarbinnen wetenschappers worden gestimuleerd om hun onderzoek openlijk te delen en erkenning te ontvangen voor hun werk, terwijl iedereen gemakkelijk toegang heeft tot en kan bijdragen aan het onderzoek".
De technisch fundament van DeSci steunt op verschillende sleutelcomponenten. Blockchain-technologie biedt veilige dataopslag, waardoor gedecentraliseerde grootboeken worden gecreëerd voor het vastleggen van transacties en gegevens op een verifieerbare en permanente manier. Dit verzekert dat experimentele gegevens onveranderlijk en transparant blijven, wat vooral cruciaal is voor klinische proeven en milieu- analyses waar gegevensintegriteit van essentieel belang is.
Gedecentraliseerde autonome organisaties (DAO's) vormen een ander essentieel element van de DeSci-infrastructuur.
Deze organisatievormen opereren op basis van regels die als slimme contracten zijn gecodeerd, waardoor het bestuur van wetenschappelijke projecten wordt gedemocratiseerd door leden te laten stemmen over onderzoekslijnen, financiële toewijzingen en publicatiebeslissingen zonder gecentraliseerde autoriteit.
DeSci functioneert door het opzetten van gedecentraliseerde infrastructuur via blockchain- technologie, wat veilig datadelen en -opslag via gedistribueerde systemen mogelijk maakt. Onderzoekers dragen hun werk bij door middel van dit kader, waarbij bijdragen worden onderworpen aan transparante peer review en validatieprocessen.
Het systeem omvat prikkels en token-economieën om actieve deelname aan te moedigen, terwijl het open toegang bevordert om vrije uitwisseling van onderzoeksresultaten en samenwerking te stimuleren.
Hoe het ontstond
De opkomst van gedecentraliseerde wetenschap kan worden herleid tot toenemende frustraties over de beperkingen van traditionele modellen voor wetenschappelijk onderzoek. Wetenschappers en onderzoeksgemeenschappen herkenden steeds meer problemen zoals beperkte toegang tot bevindingen, gebrek aan transparantie en trage verspreiding van kennis die wetenschappelijke vooruitgang belemmerde. De introductie van blockchain-technologie in 2008 bood een technologische basis voor het heroverwegen van wetenschappelijk onderzoek vanuit een gedecentraliseerd perspectief, waarbij oplossingen werden geboden voor deze langdurige problemen.
De wereldwijde COVID-19-pandemie fungeerde als katalysator voor de DeSci-beweging, waarbij bestaande inefficiënties in wetenschappelijk onderzoek en publicatieprocessen werden benadrukt. Tijdens deze kritieke periode erkenden de blockchain- en biotech- gemeenschappen een kans om financieringsongelijkheden aan te pakken en begonnen samen te werken om de fundamentele principes van DeSci te ontwikkelen. Deze samensmelting van noodzaak en technologische capaciteit creëerde vruchtbare grond voor innovatieve benaderingen van wetenschappelijk onderzoek.
Volgens experts in het veld heeft de DeSci-beweging geen enkel ontstaan verhaal, maar is ze eerder ontstaan door diverse projecten die verschillende aspecten van wetenschappelijk onderzoek aanpakken. De ETHDenver 2022-conferentie markeerde een belangrijke mijlpaal voor de gemeenschap en bracht pioniers en innovators in deze ruimte samen om ideeën te delen en een meer samenhangende visie voor gedecentraliseerde wetenschap te vestigen.
De vroege ontwikkeling van DeSci werd gedreven door wetenschappers die gefrustreerd waren door bureaucratie en verouderde tradities binnen gevestigde wetenschappelijke instellingen. Deze wetenschappers begonnen alternatieve benaderingen voor te stellen waar gekwalificeerde onderzoekers toegang zouden kunnen krijgen tot financiering, studies konden uitvoeren en eerlijke compensatie konden ontvangen voor hun bijdragen zonder door de traditionele institutionele barrières te moeten navigeren. Deze grassroots-beweging kreeg geleidelijk aan momentum naarmate blockchain-technologieën volwassen werden en steeds meer haalbare oplossingen boden voor langdurige problemen in wetenschappelijk onderzoek.
Waarom het nodig is
Het traditionele wetenschappelijke ecosysteem wordt geconfronteerd met tal van uitdagingen die innovatie beperken en de toegang tot kennis belemmeren. Een van de meest urgente problemen is de toewijzing van financiering, waarbij onderzoeksbeurzen vaak ongelijk worden verdeeld via gecentraliseerde instellingen en barrières creëren voor veel gekwalificeerde onderzoekers.
Dit systeem bevoordeelt vaak gevestigde wetenschappers aan prestigieuze instellingen, terwijl innovatieve ideeën van minder verbonden wetenschappers over het hoofd worden gezien, wat uiteindelijk de wetenschappelijke vooruitgang vertraagt en de diversiteit van ideeën beperkt.
Toegankelijkheid vormt een andere kritieke uitdaging in de moderne wetenschap. Wetenschappelijke kennis is vaak opgesloten achter dure betaalmuren, waarbij academische uitgevers exorbitante vergoedingen vragen voor toegang tot onderzoeksresultaten. Zoals in een bron wordt opgemerkt, "kan het huren van een onderzoeksartikel voor 48 uur meer dan $30 kosten".
Dit beperkt de informatiestroom en verhindert dat veel onderzoekers, met name die in ontwikkelingslanden of minder goed uitgeruste instellingen, cruciale kennis krijgen die nodig is om hun werk te bevorderen.
Het peer review-proces, hoewel essentieel voor kwaliteitscontrole, is steeds inefficiënter en tijdrovend geworden. Onderzoekers worden vaak geconfronteerd met lange publicatievertragingen, waarbij beoordelaars zonder vergoeding werken en er weinig transparantie is in het evaluatieproces.
Dit creëert knelpunten in de kennisverspreiding en kan belangrijke wetenschappelijke doorbraken vertragen om de bredere gemeenschap te bereiken.
Misschien is het meest zorgwekkende dat veel wetenschappers tegenwoordig meer tijd besteden aan het aanvragen van subsidies dan aan daadwerkelijk onderzoek. De bureaucratische processen die betrokken zijn bij het verkrijgen van financiering putten waardevolle middelen en intellectuele energie uit die anders zouden kunnen worden gericht op wetenschappelijke ontdekkingen. Deze verkeerde uitlijning van prikkels creëert een systeem waar administratieve vaardigheden soms voorrang hebben boven wetenschappelijke creativiteit en innovatie.
DeSci biedt oplossingen voor deze uitdagingen door alternatieve modellen te creëren voor financiering, publicatie en samenwerking. Door blockchain-gebaseerde mechanismen maakt het directe financieringsrelaties tussen onderzoekers en ondersteuners mogelijk, om traditionele toegangspoortwachters te omzeilen.
De beweging bevordert transparantie en verantwoording in het onderzoeksproces door gebruik te maken van blockchain-technologie om onveranderlijke en openbaar toegankelijke gegevens van onderzoeksactiviteiten te creëren. Bovendien moedigt DeSci samenwerking aan tussen onderzoekers uit verschillende disciplines en instellingen door gedecentraliseerde netwerken, innovatie te bevorderen en de wetenschappelijke vooruitgang te versnellen.
Meest prominente projecten
Het DeSci-ecosysteem heeft de opkomst gezien van verschillende baanbrekende projecten die de praktische toepassingen van blockchain-technologie in wetenschappelijk onderzoek demonstreren.
Molecule springt er als een belangrijke speler in deze ruimte uit, ontwikkelend een gedecentraliseerd biotech protocol dat een Web3-marktplaats creëert voor intellectueel eigendom gerelateerd aan onderzoek. Dit innovatieve platform verbindt academici en biotechbedrijven met financieringsbronnen, terwijl het patiënt-, onderzoeker- en investeerdersgemeenschappen mogelijk maakt om onderzoek gerelateerd IP te besturen en te bezitten.
In het hart van Molecule's benadering bevindt zich de IP-NFT (intellectueel eigendom non-fungible token), een hybride wettelijk-slim contract primitieven die wettelijke rechten, gegevens toegang en economieën rond onderzoeksprojecten verenigt in cryptografische tokens op Ethereum.
Dit stelt onderzoekers in staat om fondsen te werven zonder patenten na te streven of startups te creëren in vroege stadia, waardoor de weg van ontdekking naar toepassing wordt gestroomlijnd.
VitaDAO vertegenwoordigt een andere belangrijke initiatief binnen het DeSci landschap, specifiek gericht op levensduuronderzoek.
Deze gedecentraliseerde autonome organisatie maakt het tokenhouders mogelijk om te stemmen over financieringsallocaties voor onderzoeksprojecten gericht op het verlengen van de menselijke levensduur en gezondheid. Onderzoekers dienen voorstellen in bij de DAO, en de gemeenschap beslist collectief welke projecten ondersteuning krijgen, waardoor een direct democratisch proces voor wetenschappelijke financiering ontstaat.
Dit model omzeilt traditionele financieringsagentschappen en maakt snellere inzet van middelen naar veelbelovende onderzoeksrichtingen mogelijk.
LabDAO is uitgegroeid tot een belangrijk infrastructuurproject en creëert gedecentraliseerde laboratoriumcapaciteiten voor de wetenschappelijke gemeenschap.
Opgericht door Niklas Rindtorff, heeft LabDAO tot doel onderzoekers toegang te bieden tot laboratoriummiddelen en -apparatuur via gedecentraliseerde mechanismen, waarmee belemmeringen voor experimentele wetenschap worden verminderd.
Deze benadering democratiseert de toegang tot wetenschappelijk gereedschappen en infrastructuur, waardoor onderzoekers uit diverse achtergronden experimenten kunnen uitvoeren zonder institutionele banden of grote kapitaalinvesteringen nodig te hebben.
Een andere opmerkelijke organisatie is Vibe Bio. Content: opgericht door Alok Tayi, dat zich richt op het toepassen van gedecentraliseerde principes op biomedisch onderzoek en geneesmiddelenontwikkeling. Het bedrijf werkt aan het creëren van efficiëntere routes voor de behandeling van zeldzame ziekten door gebruik te maken van gemeenschapsfinanciering en samenwerkingsmodellen mogelijk gemaakt door blockchain-technologie. Deze benadering is bedoeld om aandoeningen aan te pakken die door traditionele farmaceutische onderzoek mogelijk worden over het hoofd gezien vanwege beperkte marktincentieven.
AntidoteDAO maakt de lijst van belangrijke DeSci-initiatieven compleet en richt zich op het aanpakken van volksgezondheidsuitdagingen door middel van gedecentraliseerde benaderingen.
Deze projecten tonen gezamenlijk de breedte van toepassingen voor gedecentraliseerde wetenschap, van financieringsmechanismen tot laboratoriuminfrastructuur en samenwerkingskaders voor onderzoek, allemaal gericht op het wegnemen van barrières en het versnellen van wetenschappelijke ontdekkingen.
De Toekomst van DeSci
De vooruitzichten voor Gedecentraliseerde Wetenschap in 2024 en daarna worden gekenmerkt door voorzichtige optimisme, getemperd door erkenning van aanzienlijke uitdagingen die voor ons liggen. Industrie-experts verwachten een voortdurende groei in de sector, met in het bijzonder potentieel voor gedecentraliseerde inspanningen om open-source wetenschappelijke projecten te financieren.
De integratie van DeSci met opkomende technologieën zoals kunstmatige intelligentie biedt vooral veelbelovende kansen, vooral bij het ontwikkelen van gedecentraliseerde machine learning-modellen die democratisch toegang tot computationele bronnen voor wetenschappelijke analyse kunnen maken.
Opmerkelijk is dat ongeveer 50% van de gevolgde DeSci-projecten in het afgelopen jaar zijn gebouwd, wat wijst op een snelle versnelling in deze ruimte.
Dit groeipad suggereert een toenemende erkenning van het potentieel van blockchain om fundamentele problemen in wetenschappelijk onderzoek aan te pakken. Zoals een bron aangeeft: "Token sales en DAOs zijn gebouwd om te revolutioneren hoe we onderzoek doen, en er is voldoende interesse in levensduur, behandelingen voor zeldzame ziekten en ruimteverkenning alleen al om ontwikkeling in deze sector te stimuleren." Deze gebieden vertegenwoordigen velden waar traditionele financieringsmechanismen vaak ontoereikend zijn gebleken, wat natuurlijke kansen creëert voor gedecentraliseerde benaderingen.
Ondanks deze veelbelovende vooruitzichten blijft DeSci een evoluerend experiment dat nog zijn inflectiepunt moet bereiken. Het ecosysteem staat voor verschillende substantiële uitdagingen die moeten worden aangepakt voor brede acceptatie.
Deze omvatten technologische complexiteiten die barrières kunnen opwerpen voor niet-technische onderzoekers, beperkte acceptatie binnen traditionele wetenschappelijke instellingen, aanhoudende geloofwaardigheidsproblemen onder gevestigde wetenschappelijke gemeenschappen en aanzienlijke juridische onzekerheden met betrekking tot intellectuele eigendomsrechten en naleving van regelgeving.
Het optimistische scenario voor DeSci ziet het als "de nieuwe GitHub van de wetenschap," wat fundamenteel zou kunnen transformeren hoe onderzoek wordt gefinancierd, uitgevoerd en gedeeld.
Deze visie stelt zich een toekomst voor waarin de productie van wetenschappelijke kennis rechtvaardiger, transparanter en efficiënter wordt door middel van blockchain-ingeschakelde mechanismen. Door gebruik te maken van gedecentraliseerde financieringsmodellen, zou DeSci potentieel middelen kunnen kanaliseren naar verwaarloosde onderzoeksgebieden en meer directe participatie van belanghebbenden mogelijk kunnen maken, waaronder patiënten en milieuactivisten.
Voor deze visie om werkelijkheid te worden, moet de DeSci-gemeenschap zich concentreren op het bouwen van toegankelijke tools die aan de echte behoeften van werkende wetenschappers voldoen, geloofwaardigheid vestigen door middel van bewezen successen en oplossingen ontwikkelen voor huidige technologische beperkingen.
Naarmate blockchain-technologie volwassen blijft worden en institutioneel bewustzijn van gedecentraliseerde benaderingen groeit, staat DeSci in een positie om potentieel wetenschappelijk onderzoek te transformeren van een voornamelijk door instituten gedreven inspanning naar een meer open, collaboratief ecosysteem dat diverse deelnemers betrekt in de zoektocht naar kennis.