Japonya Merkez Bankası (BOJ), faiz oranlarını 30 yılın en yüksek seviyesine çıkardı ancak yen yine de rekor dip seviyelere geriledi. Hükümet şimdi, sonuçların politika yapıcıların amaçladığının tam tersi yönde gelişmesi üzerine olası kur müdahalesi sinyali veriyor. Bitcoin için sonuçlar da oldukça önemli olabilir.
Ne Oldu: Faiz Artışı İşe Yaramadı
19 Aralık’ta BOJ, gösterge faiz oranını 0,25 puan artırarak %0,75’e yükseltti; bu, 1995’ten bu yana görülen en yüksek seviye. Ancak yen, güçlenmek yerine tam tersi yönde hareket etti.
Japonya uluslararası finans işlerinden sorumlu maliye bakan yardımcısı Atsushi Mimura, pazartesi günü son döviz kuru hareketlerinin “tek taraflı ve sert” olduğunu söyledi. Kur hareketleri aşırı hale gelirse yetkililerin “uygun adımı” atmaya hazır olduğunu ekledi; bu da açıkça kur müdahalesinin masada olduğuna işaret ediyor.
Dolar pazartesi günü 157,67 yene yükseldi. Euro 184,90 yene, İsviçre frangı ise 198,08 yene ulaştı; her ikisi de Japon para birimi açısından rekor düşük seviyeler.
Piyasa katılımcıları, doların 160 yene yaklaşması halinde Japon yetkililerin müdahale etme olasılığının yüksek olduğuna inanıyor. Geçen yaz BOJ, benzer seviyelerde para birimini desteklemek için yaklaşık 100 milyar dolar satmıştı.
Faiz artışı zaten büyük ölçüde fiyatlara yansımış durumdaydı ve klasik bir “söylentiyi al, haberi sat” tepkisini tetikledi. Faiz artışı beklentisiyle yen alan yatırımcılar, karar açıklandıktan sonra kârlarını realize etmek için satışa geçti.
Reel faiz oranları Japonya’da derin biçimde negatif kalmaya devam ediyor. Nominal faiz %0,75’e yükselmiş olsa da enflasyon %2,9 seviyesinde, bu da reel faiz oranını yaklaşık %-2,15’e getiriyor.
Buna karşılık Amerika Birleşik Devletleri’nde reel faiz oranı yaklaşık %1,44 düzeyinde; faiz oranları %4,14, enflasyon ise %2,7. Japonya ile ABD arasındaki reel faiz farkı 3,5 puanı aşıyor ve yen taşıma (carry) işlemlerini yeniden canlandırıyor.
BOJ Başkanı Kazuo Ueda, 19 Aralık’taki basın toplantısında gelecekteki faiz artışlarının zamanlamasına ilişkin net bir yol haritası sunmadı. Ek faiz artışları için “önceden belirlenmiş bir patika” olmadığını vurguladı ve nötr faiz oranına ilişkin tahminlerin hâlâ “son derece belirsiz” olduğunu kabul etti.
Brookings Institution kıdemli üyesi Robin Brooks, daha temel bir soruna dikkat çekiyor. “Japonya’nın uzun vadeli faizleri, devasa kamu borcu düşünüldüğünde fazlasıyla düşük” diye yazdı.
Japonya’nın kamu borcu, gayrisafi yurt içi hasılanın %240’ına ulaşmış durumda; buna karşın 30 yıllık tahvil getirisi, borçluluğu çok daha düşük olan Almanya’nınkine kabaca benzer. BOJ, büyük miktarda devlet tahvili satın alarak getirileri baskılıyor.
Brooks, reel efektif döviz kuru baz alındığında yenin artık dünyanın en zayıf para birimi olarak Türk lirasına rakip olduğunu kaydetti.
Ayrıca Oku: Prediction Markets Expected To Hit $1 Trillion Annual Volume By 2030
Neden Önemli: Küresel Oynaklık
Yen, faiz artışına rağmen zayıflamaya devam ederken küresel varlık piyasaları şimdilik derin bir nefes alıyor. Teoride, faiz artışı para birimini güçlendirir ve carry trade’lerin çözülmesini tetikleyerek likiditeyi çeker, hisse senetleri ve kripto paralar gibi riskli varlıkların fiyatlarını aşağı iter.
Ancak pratikte farklı bir tablo var. Yen zayıflığı sürdükçe, carry trade’ler çözülmek yerine yeniden canlandırıldı.
Japon hisse senetleri bu durumdan fayda sağlıyor. Nikkei endeksi, daha zayıf yenin ihracatçıların kârlarını artırmasıyla pazartesi günü %1,5 yükseldi.
Japon banka hisseleri, daha yüksek faizlerin banka kârlılığını artıracağı beklentisini yansıtarak yıl başından bu yana %40 yükseldi. Gümüş, ons başına 67,48 dolarla rekor seviyeye ulaştı ve yılbaşından bu yana kazançları %134’e taşıdı.
Ancak bu rahatlama kırılgan bir zemine dayanıyor. Japon yetkililer döviz piyasasına müdahale eder veya BOJ beklentilerin ötesinde daha hızlı faiz artırırsa yen hızla güçlenebilir ve carry trade’lerin ani çözülmesini tetikleyebilir.
Önceki örnek hâlâ taze. BOJ, Ağustos 2024’te önceden net sinyal vermeden faiz artırdığında Nikkei tek günde %12 düştü ve Bitcoin de eş zamanlı olarak sert geriledi.
Bitcoin, son üç BOJ faiz artışının her birini izleyen dönemde %20–31 arasında düşüş yaşadı. Piyasalar, dolar/yen kurunun yılı yaklaşık 155 seviyesinde kapatmasını beklerken, Noel tatili dönemindeki sığ işlem hacmi oynaklığı sınırlıyor.
ING, bir sonraki BOJ faiz artışını Ekim 2026’da beklerken, Bank of America için Haziran daha olası görünüyor ve yenin hızla zayıflaması durumunda Nisan ihtimalini de dışlamıyor. BofA analistleri, nihai faiz oranının 2027 sonuna kadar %1,5’e ulaşacağını öngörüyor.
Brooks, “Mali konsolidasyon için siyasi uzlaşma henüz oluşmuş değil. Bunun gerçekleşmesi için yenin daha da değersizleşmesi gerekecek” uyarısında bulunuyor.
Sıradaki Haber: Crypto Traders Held Positions After $2B November Crypto Wipeout