Çinli yetkililer, spekülatif işlemlerdeki artışın ardından kripto para yasağının uygulanmasını yoğunlaştırıyor; Çin Halk Bankası, yıllardır süren kapsamlı kısıtlamalara rağmen tüm sanal para faaliyetlerinin hâlâ yasa dışı olduğu uyarısında bulunuyor.
PBOC, 28 Kasım’da Kamu Güvenliği Bakanlığı, Merkezi Finans Komisyonu ve Yüksek Halk Mahkemesi’nin de aralarında bulunduğu 13 devlet kurumu ile üst düzey bir koordinasyon toplantısı düzenleyerek, yetkililerin küresel fiyat artışları ve sosyal medya etkisiyle tetiklendiğini belirttiği kripto spekülasyonundaki yeniden canlanmayı ele aldı.
Merkez bankası, “Sanal paralar, itibari para ile aynı yasal statüye sahip değildir ve piyasada yasal ödeme aracı olarak kullanılamaz,” diyerek, “sanal para ile ilgili ticari faaliyetlerin yasa dışı finansal faaliyetler” olduğunu vurguladı.
Koordine edilen bu uygulama adımı, tahmini 59 milyon Çinli kullanıcının, anakaradaki kısıtlamalara rağmen kripto paralara erişmeye devam etmesiyle aynı döneme denk geliyor; bu da küresel kripto katılımcılarının yaklaşık %8–10’una karşılık geliyor. Süregelen talep, Pekin’in kapsamlı teknik ve hukuki engeller bulunmasına karşın dijital varlıklara olan ilgiyi tamamen ortadan kaldırma konusundaki zorluğunu gözler önüne seriyor.
Ne Oldu?
PBOC’nin son uyarısı, yetkililerin yasa dışı faaliyet açısından yüksek riskli gördükleri sabit koinlere özellikle vurgu yapıyor. Merkez bankası, sabit koinlerin “şu anda müşteri tanımlama ve kara para aklamayı önleme gerekliliklerini etkin bir şekilde karşılayamadığını”, bu nedenle fon toplama dolandırıcılıkları ve izinsiz sınır ötesi para transferleri için istismar edilmeye açık olduğunu belirtti.
Çinli medya kuruluşu Caixin’in haberinde, son aylarda kripto spekülasyonunun “yeniden su yüzüne çıktığı” vurgulanarak, bunun koordineli hükümet tepkisini tetiklediği ifade edildi. Yetkililer, ilgili birimlere “koordinasyon ve iş birliğini derinleştirmeleri” ve “yasa dışı ve suç teşkil eden faaliyetleri ağır biçimde bastırmak” için izleme kabiliyetlerini artırmaları talimatını verdi.
Çin’in yenilenen odağı, 2021’den bu yana dünyanın en kısıtlayıcı kripto para politikalarını sürdürmesine rağmen geliyor. O yıl Pekin, sanal para spekülasyonunu önleyen kapsamlı bildirimler yayınlayarak madencilik faaliyetlerini yasakladı ve bir zamanların baskın yerli madencilik endüstrisini yurtdışına taşınmaya zorladı. O dönemde PBOC yetkilileri, alınan önlemlerin “sanal para piyasasındaki kaosu düzelttiğini ve önemli sonuçlar elde edildiğini” iddia etmişti.
Ancak, uygulamadaki boşluklar yeraltı faaliyetlerinin sürmesine imkân tanıdı. Reuters, Kasım ayında Bitcoin madenciliğinin Çin’de sessizce bir geri dönüş yaptığını ve ülkenin Ekim 2025 itibarıyla küresel hash oranının yaklaşık %14’ünü oluşturduğunu, bunun da Çin’i ABD ve Kazakistan’ın ardından üçüncü büyük madencilik merkezi haline getirdiğini bildirdi.
Bu geri dönüş, aşırı elektrik kapasitesine sahip Sincan ve Sıçuan gibi enerji zengini eyaletlerdeki fazladan kömür ve hidroelektrik gücünün kıyı şehirlerine verimli şekilde iletilememesinden kaynaklanıyor. Madencilik cihazı üreticisi Canaan, Çin’in 2022’de gelirinin yalnızca %2,8’ini oluşturduğunu, ancak 2025’in ikinci çeyreğinde bu oranın %50’nin üzerine çıktığını, bunun da önemli boyutta yeraltı operasyonlarına işaret ettiğini açıkladı.
Çinli yetkililer, kriptoya erişimi sınırlamak için birden fazla uygulama mekanizması kullanıyor. Ulusal güvenlik duvarı yabancı borsa sitelerini engellerken, yerli uygulama mağazaları offshore platform uygulamalarını yüksek riskli olarak işaretliyor. Bankalar ve ödeme kuruluşları, kripto bağlantılı işlemleri gerçekleştirme konusunda sıkı yasaklarla karşı karşıya; Douyin ve Xiaohongshu gibi sosyal medya platformları ise yatırım odaklı ve kripto tanıtımı içeren içerikleri aktif biçimde kaldırıyor.
Ayrıca bkz.: Bitcoin Plunges Below $84K as Asian Selloff Triggers $600M in Liquidations
Neden Önemli?
Pekin’in yoğunlaşan baskısı, dört yıllık kapsamlı yasaklara rağmen kripto para faaliyetlerinin finansal istikrarı ve sermaye kontrol önlemlerini tehdit ettiğine dair artan endişeleri yansıtıyor. 59 milyon kullanıcının varlığını sürdürmesi, düzenleyici kısıtlamaların faaliyeti tamamen ortadan kaldırmak yerine yeraltına ittiğini gösteriyor.
Sabit koinlere odaklanılması, uygulama önceliklerinde stratejik bir değişimi işaret ediyor. Dolar sabitli bu token’lar, kullanıcıların sermaye kontrollerini atlatırken geleneksel kripto paralardaki oynaklıktan kaçınmasını sağlıyor ve bu da onları sınır ötesi işlemler için özellikle cazip kılıyor. PBOC Başkanı Pan Gongsheng, Ekim ayında, merkez bankasının “yurtdışı sabit koinlerin gelişimini yakından izleyeceğini ve dinamik olarak değerlendireceğini” belirterek bu araçlara yönelik artan düzenleyici ilgiyi işaret etmişti.
Baskının zamanlaması, Hong Kong’un Ağustos 2025’te yürürlüğe giren bir sabit koin lisanslama çerçevesi geliştirmesiyle çakışıyor. Hong Kong’un yenilik dostu yaklaşımı ile anakara Çin’in yasakları arasındaki farklılık, Büyük Çin bölgesinde parçalı bir düzenleyici manzara yaratıyor; son verilere göre bölgedeki ETF yatırımcılarının %26’sı 2025’te kripto ETF’lerine pay ayırmayı planlıyor.
Çin’in baskısı, dijital yuanın yaygınlaşması arka planında gerçekleşiyor. e-CNY merkez bankası dijital parası, 2025 boyunca 261 milyondan fazla kullanıcıya hizmet verdi ve 13,8 milyar dolarlık işlem hacmini işledi; bu, yetkililere, merkeziyetsiz kripto paralara karşı gözetim özelliklerine sahip devlet kontrollü bir alternatif sunuyor.
Küresel kripto piyasaları açısından Çin’in yenilenen uygulamaları, diğer yerlerde artan ana akım benimsemeye rağmen düzenleyici parçalanmanın kalıcılığını vurguluyor. Amerika Birleşik Devletleri, Avrupa Birliği ve Hong Kong gibi yargı bölgeleri dijital varlıkları barındıracak çerçeveler geliştirirken, Pekin kripto paraları merkezi finansal kontrolle temelden bağdaşmaz görerek kapsamlı yasağını sürdürüyor.
PBOC, katılımcı kurumları “sermaye akışlarını izlemeye, bilgi paylaşım ağlarını güçlendirmeye, izleme kabiliyetlerini daha da geliştirmeye” çağırarak uygulamayı yoğunlaştırmak istiyor. Ancak yeraltı madenciliğinin devam etmesi ve VPN’ler ile offshore platformlar üzerinden süren kullanıcı talebi, ekonomik teşvikler güçlü kaldıkça yalnızca teknik ve hukuki engellerin kripto para faaliyetlerini tamamen ortadan kaldıramayacağını gösteriyor.
Sektör gözlemcileri, Çin’in sert tutumunun teknolojik denemeleri engellemediğine dikkat çekiyor. Sağlık, kimlik doğrulama ve lojistik gibi sektörlerde 100’ün üzerinde Çinli şirket, artık blockchain uygulamaları sunuyor; bu da yetkililerin izinli blockchain teknolojisi ile izinsiz kripto paralar arasında ayrım yaptığını gösteriyor.
Sıradaki haber: BNB Trading Near $810 After Losing 40% From October Peak Amid Heavy Selling