Türkmenistan, kripto para madenciliğini ve borsalarını yasallaştıran kapsamlı bir yasayı imzalarken, komşu Özbekistan stablecoin’leri yasal ödeme aracı olarak tanımaya yönelik planlarında ilerliyor; bu da Orta Asya’nın dijital varlıklara yaklaşımında önemli bir değişime işaret ediyor.
Cumhurbaşkanı Serdar Berdimuhamedov Perşembe günü Türkmenistan’ın sanal varlıklar yasasını imzaladı ve 1 Ocak 2026’da yürürlüğe girecek kapsamlı bir düzenleyici çerçeve oluşturdu.
Bu mevzuat, ülkenin dijital varlıkları düzenlemeye yönelik ilk resmi girişimini temsil ediyor ve enerji zengini ülkeyi, dünyanın dördüncü büyük doğal gaz rezervlerine sahip olma statüsünü kullanarak kripto madenciliği faaliyetlerini çekebilecek bir konuma yerleştiriyor.
Bu arada Özbekistan, stablecoin’lerin 1 Ocak 2026’dan itibaren resmi ödeme yöntemi olarak işlev görmesini sağlayacak bir düzenleyici kum havuzu (sandbox) uygulamaya hazırlanıyor.
Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev, 27 Kasım’da “Finansal Teknolojilerin Daha da Geliştirilmesine İlişkin Tedbirler Hakkında” yasayı imzalayarak blokzincir tabanlı ödeme sistemleri ve tokenleştirilmiş menkul kıymetler için bir çerçeve oluşturdu.
Ne Oldu?
Türkmenistan yasası, kripto para madencileri için zorunlu kayıt ve borsalar için Merkez Bankası üzerinden lisans prosedürleri getiriyor. Hem bireysel girişimciler hem de tüzel kişiler dijital para birimi madenciliği yapabilecek, ancak yetkisiz ekipmanla gizli madencilik operasyonları kesin biçimde yasaklanıyor. Kripto para borsalarının, müşterilere kripto cüzdanı açmadan önce kimlik tespiti (KYC) ve kara para aklamayı önleme (AML) protokollerini uygulaması gerekiyor.
Mevzuat, dijital varlıkları teminatlı ve teminatsız türlere ayırırken, kripto para birimlerinin Türkmenistan’da yasal ödeme aracı, para birimi veya menkul kıymet olarak tanınmadığını açıkça belirtiyor. Yasaya göre, devlet sanal varlıkların değer kaybı veya kaybından sorumlu tutulamayacak.
Reklam kuralları, fonların tamamen kaybedilmesi riskine ilişkin açık uyarılar gerektiriyor ve kripto parayı zenginliğe giden kolay bir yol olarak göstermeyi yasaklıyor. Pazarlama materyallerinde reşit olmayanlar kullanılamaz ve garantili kâr vaatlerinde bulunulamaz. Kripto para sektöründeki şirketlerin marka isimlerinde “Türkmenistan”, “Türkmen” veya devlete atıfta bulunan terminoloji kullanmaları yasaklanıyor.
Özbekistan’da yeni çerçeve, Ulusal Perspektif Projeler Ajansı’na, dağıtık defter teknolojisi üzerinde çalışan stablecoin tabanlı ödeme sistemleri için pilot projeleri denetleme yetkisi veriyor. Gelecek yıldan itibaren Özbekistan merkezli kuruluşlar, lisanslı borsalarda kurulacak özel bir işlem platformu üzerinden tokenleştirilmiş hisse senetleri ve tahviller ihraç edebilecek.
Orta Asya ülkesi, halihazırda, Ulusal Perspektif Projeler Ajansı tarafından tutulan Birleşik Elektronik Kripto Varlık Sicili’nde kayıtlı, devlet tahvilleriyle teminatlandırılmış dijital varlık HUMO token’ını piyasaya sürdü. HUMO Digital tarafından ihraç edilen ve Asterium kripto saklama kuruluşu tarafından denetlenen token, ulusal ödeme sistemi üzerinden 35 milyondan fazla kart sahibine hizmet veriyor.
Bunu da okuyun: KuCoin Secures Austria MiCA License, Gains Access to 29 European Markets
Neden Önemli?
Bu düzenleyici gelişmeler, Orta Asya’nın küresel kripto para benimsenmesinde önemli bir aktör olarak öne çıkmaya başladığını gösteriyor. Bölgenin Avrupa ile Asya arasında stratejik konumu, bol enerji kaynakları ve nispeten ilerici düzenleyici yaklaşımlarla birleşince dijital varlık büyümesi için elverişli koşullar yaratıyor.
Türkmenistan’ın çeşitlendirme stratejisi, daha geniş ekonomik öncelikleri yansıtıyor. Ülke geleneksel olarak Çin’e yaptığı doğal gaz ihracatına büyük ölçüde bağımlıydı; ancak hükümet yetkilileri, yeni yasanın “yatırım çekmeye ve dijitalleşmeyi teşvik etmeye” yardımcı olacağını belirtiyor. Lisanslama çerçevesi, daha önce eksik olan hukuki netliği sağlayarak kripto para faaliyetlerini gri alandan çıkarıp resmi denetime taşıyor.
Kırgızistan ise ulusal bir stablecoin’i Binance ile iş birliği içinde BNB Chain üzerinde piyasaya sürerek bölgede şimdiden lider konuma geldi. Kırgızistan somuna 1:1 sabitlenen KGST token’i, merkez bankası dijital parası ve BNB token’larını da içeren ulusal bir kripto para rezervi planlarıyla birlikte çalışıyor.
Özbekistan’ın stablecoin düzenleme yaklaşımı, geleneksel kripto para çerçevelerinden farklılaşarak dijital varlıkların ödeme sistemleri içinde işlev görebilmesine olanak tanırken sıkı devlet denetimini korumayı hedefliyor. Düzenleyici sandbox modeli, daha gelişmiş finans piyasalarının benimsediğine benzer şekilde, yetkililere blokzincir uygulamalarını yaygın uygulamadan önce test etme imkânı sunuyor.
2024 Ocak ayından itibaren Özbekistan’da kripto paraların yasa dışı edinilmesi, satılması veya takası para cezaları ve hapis cezalarıyla sonuçlanacak; bu da hükümetin kripto faaliyetlerini tamamen yasaklamak yerine lisanslı sağlayıcılar üzerinden yönlendirmeyi hedeflediğini gösteriyor.
Kazakistan da dijital varlık düzenlemelerini ilerleterek analistlerin bölgedeki en olgun kripto para çerçevesi olarak tanımladığı bir yapıyı oluşturdu. Ülkenin Mali İzleme Ajansı bu yıl kara para aklama şemalarına karışan 130 kripto platformunu kapatırken, eşzamanlı olarak merkez bankası dijital para birimi pilotu yürüttü ve devlet bağlantılı bir stablecoin’i destekledi.
Orta Asya genelinde eşgüdümlü düzenleyici evrim, bölgenin, diğer yargı alanları daha kısıtlayıcı çerçeveler uygularken veya dijital varlıklar için belirsiz yasal statülerini korurken, kripto para faaliyetleri için potansiyel alternatif bir merkez olarak konumlandığını gösteriyor.
Sıradaki haber: BitMEX Co-Founder Arthur Hayes Predicts Crypto Perpetuals Will Kill Traditional Stock Exchanges