Het ambitieuze digitale euro-initiatief van de Europese Centrale Bank kijkt tegen groeiende tegenstand aan in het Europese Parlement, waar wetgevers grote zorgen uiten over mogelijke verstoringen in de banksector, schendingen van de privacy van burgers en bedreigingen voor financiële innovatie. Het voorstel, dat al meer dan twee jaar in parlementaire commissies blijft hangen, kreeg donderdag tijdens de presentatie door ECB-bestuurslid Piero Cipollone een beslist gemengde ontvangst.
Wat u moet weten:
- Het voorstel van de ECB voor de digitale euro is al meer dan twee jaar vastgelopen in het parlement, veel langer dan oorspronkelijk verwacht
- Wetgevers vrezen dat de digitale valuta deposito's van commerciële banken kan weglokken en de privacy van burgers kan compromitteren
- Een parlementaire stemming over de wetgeving zal op zijn vroegst pas medio 2026 plaatsvinden, waarna de implementatie nog eens drie jaar in beslag zal nemen
Zorgen over verstoring in de banksector drijven tegenstand aan
Cipollone presenteerde de digitale euro als een cruciaal backupbetalingssysteem dat Europese burgers moet beschermen tijdens potentiële cyberaanvallen op de traditionele bankinfrastructuur of economische wapengebruik door de Trump-administratie. "De digitale euro zal ervoor zorgen dat alle Europeanen te allen tijde kunnen betalen met een gratis, algemeen geaccepteerd digitaal betaalmiddel, zelfs in geval van grote verstoringen," vertelde Cipollone aan de parlementaire commissie.
Verscheidene wetgevers trokken echter het fundamentele uitgangspunt van het voorstel in twijfel. Pierre Pimpie, die de rechts-nationalistische Patriots for Europe Group vertegenwoordigt, betwijfelde het vermogen van de ECB om controle over rekeninglimieten te behouden tijdens financiële crises.
De zorg richt zich op de vraag of een risicoloze digitale rekening systematisch deposito's van commerciële banken zou afvoeren, wat mogelijk de traditionele banksector zou destabiliseren.
Cipollone erkende deze zorgen maar stelde dat financieel geavanceerde individuen al tijdens crisissen geld uit de eurozone kunnen verplaatsen via Amerikaanse stablecoins. Het ECB-functionaris benadrukte dat rekeningslimieten door "grondige analyse" zouden worden bepaald, en niet door willekeurige politieke beslissingen.
Privacy en innovatie uitdagingen nemen toe
Naast zorgen over de banksector stelden wetgevers aanzienlijke vragen over betalingsprivacy, vergoedingsstructuren voor valutadistributeurs en mogelijke verdringing van oplossingen uit de privésector. Deze veelzijdige zorgen weerspiegelen bredere Europese angsten over centrale bank digitale valuta's en hun impact op bestaande financiële ecosystemen.
Cipollone probeerde deze zorgen aan te pakken door te benadrukken dat fysiek geld beschikbaar zou blijven en dat de open standaarden van de digitale euro bedrijven in de privésector in staat zouden kunnen stellen om meer geavanceerde financiële diensten te ontwikkelen. Hij verzekerde de wetgevers ook dat uitgevende banken passende vergoedingen zouden ontvangen voor hun distributiediensten.
Het privacydebat vond met name weerklank bij parlementariërs, die consequent de bescherming van gegevens hebben vooropgesteld in het Europese financiële beleid. Critici vrezen dat een centraal beheerde digitale valuta ongekende overheidssurveillance over transacties van burgers zou kunnen bieden.
Wetgevende tijdlijn blijft vertraging oplopen
De ECB-functionaris kondigde aan dat de nodige wetgeving mogelijk pas in juni 2025 gereed zou zijn, wat opnieuw een aanzienlijke vertraging vertegenwoordigt ten opzichte van de oorspronkelijke verwachting van het najaar van 2024. Deze tijdlijn weerspiegelt de complexe politieke dynamiek rond het voorstel, dat goedkeuring vereist van drie afzonderlijke Europese instellingen: de Europese Commissie, het Europese Parlement, en de Europese Raad.
Fernando Navarrete Rojas, de centrumrechtse parlementariër die verantwoordelijk is voor het opstellen van het digitale eurorapport, handhaafde zijn sceptische positie ondanks de outreach-inspanningen van de ECB. "In plaats van als een doelgerichte remedie te fungeren, dreigt de digitale euro een oplossing op zoek naar een probleem te worden," schreef Navarrete in een recente opinie. Zijn rapport, verwacht in de komende weken, zal de basis vormen voor parlementaire debatten en amendementen.
Navarrete gaf aan een digitale euro alleen als 'Plan B' te willen steunen als alternatieven uit de privésector uitblijven en uitgebreide waarborgen de financiële stabiliteit en privacyzorgen aanpakken.
Deze voorwaardelijke steun weerspiegelt de voorzichtige benadering die veel Europese wetgevers hebben ten opzichte van centrale bank digitale valuta's.
Inzicht in digitale valuta technologie
De digitale euro vertegenwoordigt een centrale bank digitale valuta, die in wezen fungeert als een online portemonnee die door overheden wordt gegarandeerd in plaats van door commerciële banken. In tegenstelling tot cryptocurrencies zoals Bitcoin of privéstablecoins, zou de digitale euro directe steun van de centrale bank en regelgevingstoezicht behouden houden. Stablecoins, die werden vermeld in de parlementaire discussie, zijn cryptocurrency tokens die zijn ontworpen om een stabiele waarde te behouden door koppeling aan traditionele valuta zoals de dollar of de euro.
De tijdlijn voor technologie-implementatie voegt nog een laag complexiteit toe aan het wetgevende proces.
Cipollone schatte dat zelfs na wettelijke goedkeuring de ECB tweeënhalf tot drie jaar nodig zou hebben om de noodzakelijke technologische infrastructuur te ontwikkelen voor grootschalige inzet van de digitale euro.
Deze uitgebreide ontwikkelingsperiode betekent dat Europese burgers mogelijk pas tegen het einde van de jaren 2020 een functionerende digitale euro zullen zien, mits de wetgevende goedkeuring plaatsvindt tegen medio 2026. De tijdlijn staat in scherp contrast met de snelle ontwikkelingen in private cryptovalutamarkten en digitale betalsystemen.
Parlementair proces blijft onzeker
Het huidige wetgevingsproces vereist achtereenvolgende goedkeuring van verscheidene Europese instellingen voordat implementatie kan beginnen. Nadat Navarrete zijn rapport heeft ingediend, volgen parlementaire debatten en amendementen, wat de tijdlijn verder zou kunnen verlengen, afhankelijk van de omvang van de voorgestelde wijzigingen.
Markus Ferber, een ander lid van de Europese Volkspartij van de economische en financiële zaken commissie, suggereerde dat een parlementaire stemming mogelijk in "lente of vroege zomer volgend jaar" zou plaatsvinden, hoewel dit een optimistisch scenario is gezien de huidige politieke dynamiek. Na parlementaire actie kunnen de onderhandelingen tussen de drie Europese instellingen nog verschillende maanden vergen.
Enkele wetgevers boden Cipollone hun excuses aan voor de langdurige vertragingen, wat enige erkenning impliceert dat het wetgevingsproces langzamer is verlopen dan aanvankelijk werd verwacht. Deze verontschuldigingen vertaalden zich echter niet in sterkere steun voor het voorstel zelf.
Conclusie
De digitale euro van de ECB staat voor aanzienlijke wetgevingsuitdagingen die de implementatie tot het einde van het decennium kunnen vertragen. Parlementaire zorgen over verstoring van de banksector, bescherming van privacy en innovatiebelemmering weerspiegelen bredere Europese scepsis ten opzichte van centrale bank digitale valuta's, ondanks argumenten van de ECB over veerkracht van het betalingssysteem en strategische onafhankelijkheid van door de VS gedomineerde financiële infrastructuur.